จัดตั้งเมื่อวันที่ 1 ธันวาคม พ.ศ. 2536 เดิมเป็นอำเภอในจังหวัดอุบลราชธานี
ประกอบด้วยอำเภออำนาจเจริญ (ปัจจุบันคึออำเภอเมืองอำนาจเจริญ) อำเภอชานุมาน
อำเภอปทุมราชวงศา อำเภอพนา อำเภอหัวตะพาน อำเภอเสนางคนิคม และกิ่งอำเภอลืออำนาจ (ปัจจุบันคืออำเภอลืออำนาจ) คำว่าอำนาจเจริญเป็นภาษาเขมร มีความหมายตามตัว
คือ อำนาจเจริญ
อาณาเขตติดต่อ
- ทิศเหนือ ติดต่อกับจังหวัดยโสธรและจังหวัดมุกดาหาร
- ทิศตะวันออก ติดต่อกับสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว
- (โดยมีแม่น้ำโขงไหลคั่น)และจังหวัดอุบลราชธานี
- ทิศใต้ ติดต่อกับจังหวัดอุบลราชธานี
- ทิศตะวันตก ติดต่อกับจังหวัดยโสธร
หน่วยการปกครอง
การปกครองแบ่งออกเป็น 7 อำเภอ 56 ตำบล 653 หมู่บ้านสัญลักษณ์ประจำจังหวัด
- สัญลักษณ์ประจำจังหวัดคือ รูปพระมงคลมิ่งเมืองซึ่งให้ความคุ้มครองชาวเมือง
- ดอกไม้ประจำจังหวัด: ดอกจานเหลือง (Butea monosperma)
- ต้นไม้ประจำจังหวัด: ตะเคียนหิน (Hopea ferrea)
- คำขวัญประจำจังหวัด: พระมงคลมิ่งเมือง แหล่งรุ่งเรืองเจ็ดลุ่มน้ำ งามล้ำถ้ำศักดิ์สิทธิ์
- เทพนิมิตพระเหลา เกาะแก่งเขาแสนสวย เลอค่าด้วยผ้าไหม ราษฎร์เลื่อมใสใฝ่ธรรม
สถานศึกษา
- มหาวิทยาลัยมหิดล (โครงการจัดตั้งวิทยาเขตอำนาจเจริญ)
สถานที่สำคัญของจังหวัด
กีฬา
อำนาจเจริญมีทีมกีฬาอาชีพประจำจังหวัด ได้แก่ ทีมอำนาจทาวน์ หรือสโมสรฟุตบอลจังหวัดอำนาจเจริญ (มดพิฆาต) ซึ่งเป็นทีมฟุตบอลอาชีพ